ESG [PHẦN 1]: GIÚP DOANH NGHIỆP TIẾP CẬN TỔNG QUAN VỀ ESG

ESG đang trở thành một trong những yếu tố quan trọng nhất trong việc xây dựng và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Khái niệm này không chỉ đơn thuần là yêu cầu từ thị trường mà còn là một cách tiếp cận chiến lược giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hoạt động, tăng cường danh tiếng và tạo ra giá trị lâu dài của chính mình trên thương trường, thu hút nhiều đầu tư trong và ngoài nước cũng như tạo ra phúc lợi xã hội. Xây dựng chiến lược ESG cho doanh nghiệp đã trở thành một trong những câu hỏi được quan tâm nhiều nhất hiện nay. Luật sư Đỗ Thị Diệu Linh sẽ giúp bạn tiếp cận tổng quan và hiểu rõ hơn về ESG, cùng xây dựng chiến lược ESG cho doanh nghiệp của bạn!

1. Giới thiệu về ESG

ESG là viết tắt của "E - Environmental, S - Social and G - Governance", tức là Môi trường, Xã hội và Quản trị. Đây là ba yếu tố chính được sử dụng để đánh giá mức độ bền vững và tác động xã hội của một doanh nghiệp.

1.1 Khái niệm và ý nghĩa của ESG

Khái niệm này đã xuất hiện từ lâu và ngày càng được nhiều nhà đầu tư, tổ chức tài chính và doanh nghiệp chú trọng. 

Có thể hiểu ESG là một bộ tiêu chuẩn về môi trường, xã hội, quản trị doanh nghiệp, đánh giá mức độ bền vững, tác động xã hội, khả năng quản lý rủi ro và cơ hội ở 3 khía cạnh này của một doanh nghiệp. 

Trong đó, yếu tố Môi trường (E) liên quan đến việc doanh nghiệp quản lý nguồn tài nguyên thiên nhiên và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường; Xã hội (S) đề cập đến mối quan hệ của doanh nghiệp với nhân viên, khách hàng và cộng đồng xung quanh; cuối cùng, Quản trị (G) thể hiện cách thức doanh nghiệp được quản lý và điều hành.

Ý nghĩa của khái niệm này không chỉ dừng lại ở việc tuân thủ quy định pháp luật mà còn mở rộng ra việc tạo ra giá trị bền vững cho doanh nghiệp. Việc áp dụng ESG giúp doanh nghiệp bắt kịp xu thế thế giới, đi tắt đón đầu xu hướng, tránh rủi ro, tối ưu hóa chi phí và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường.

1.2 Lợi ích của việc áp dụng ESG trong doanh nghiệp

Việc xây dựng chiến lược ESG phù hợp không chỉ đem lại lợi ích về mặt kinh tế mà còn góp phần nâng cao uy tín và giá trị thương hiệu. Khi doanh nghiệp cam kết thực hiện các yếu tố E-S-G, họ sẽ có những lợi ích sau:

• Có kim chỉ nam cho hoạt động: doanh nghiệp luôn định hướng đúng và đi đúng hướng để đạt được mục tiêu lớn nhờ có chiến lược E-S-G vững vàng và rõ ràng. 
• Nắm rõ cách thức quản lý rủi ro và cơ hội trong 3 khía cạnh E-S-G: doanh nghiệp nhìn nhận rõ đâu là rủi ro, đi tắt đón đầu cơ hội mở ra trong 3 khía cạnh môi trường, xã hội và quản trị, từ đó trở nên khác biệt so với những đơn vị khác và phát triển nhanh chóng hơn.
• Tăng cường lòng tin từ cổ đông và khách hàng: Những doanh nghiệp có chiến lược ESG mạnh mẽ thường nhận được sự ủng hộ to lớn từ các nhà đầu tư và khách hàng, đặc biệt là trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến trách nhiệm xã hội của các thương hiệu.
• Giảm thiểu rủi ro pháp lý và tài chính: Doanh nghiệp thực hiện tốt các yếu tố E-S-G sẽ giảm thiểu khả năng vi phạm các quy định pháp luật, từ đó tránh được các khoản phạt và rủi ro tài chính liên quan.
• Cải thiện hiệu suất hoạt động: Các doanh nghiệp đề cao tính bền vững trong hoạt động sản xuất và kinh doanh thường có hiệu suất tốt hơn nhờ vào việc tối ưu hóa nguồn lực và cải thiện quy trình làm việc.
• Mở rộng cơ hội phát triển bền vững: Áp dụng cơ chế này giúp doanh nghiệp phát hiện và tận dụng các cơ hội mới trong lĩnh vực xanh, từ đó tạo ra sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường.

2. Lịch sử ESG

2.1 Sự xuất hiện của ESG

ESG có lịch sử hình thành và phát triển khá lâu đời. Cụm từ này bắt đầu xuất hiện từ những năm 1970, xuất phát từ câu chuyện về sự phản đối toàn cầu đối với chế độ phân biệt chủng tộc ở Nam Phi dẫn đến ví dụ nổi tiếng nhất về việc thoái vốn có chọn lọc theo nguyên tắc đạo đức (wikipedia). Khái niệm đầu tư có chọn lọc dần dần trở nên phổ biến, đến đầu thế kỷ 21 thường gọi là đầu tư có đạo đức hoặc có trách nhiệm xã hội, thị trường đầu tư bắt đầu giải quyết nhu cầu ngày càng tăng đối với các sản phẩm hướng đến những gì đang được gọi là nhà đầu tư có trách nhiệm. 

Thuật ngữ này lần đầu tiên được nhắc đến trong báo cáo năm 2004 có tựa đề "Who cares Wins", là sáng kiến từ các tổ chức tài chính theo lời mời của Liên hợp quốc. 

Dần dà, khi các nhà đầu tư dần nhận thức được rằng hoạt động kinh doanh không chỉ đơn thuần là việc tối đa hóa lợi nhuận. Họ bắt đầu nhận ra rằng các vấn đề liên quan đến môi trường và xã hội có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả tài chính và lợi nhuận dài hạn của doanh nghiệp.

2.2 Sự khởi đầu của khái niệm ESG

Thuật ngữ này ban đầu chủ yếu tập trung vào các vấn đề môi trường như ô nhiễm và biến đổi khí hậu, đặc biệt là nỗi lo biến đổi khí hậu ngày càng tăng đã khiến môi trường trở thành lĩnh vực ban đầu nhận được sự chú ý nhiều nhất của công chúng. Trong giai đoạn này, những cuộc khủng hoảng môi trường lớn đã thu hút sự chú ý của dư luận và giới đầu tư. Nhiều tổ chức phi chính phủ và các nhà hoạt động xã hội đã lên tiếng về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, dẫn đến thay đổi trong cách thức mà doanh nghiệp tiến hành hoạt động kinh doanh. 

2.3 Sự mở rộng của ESG

Tuy nhiên, theo thời gian, khái niệm này đã dần mở rộng để bao gồm cả các vấn đề xã hội như lao động trẻ em, bình đẳng giới, và quản trị doanh nghiệp như minh bạch, quản lý rủi ro và đạo đức kinh doanh. Đặc biệt, trong những năm gần đây, ESG đã trở thành một tiêu chí không thể thiếu trong các quyết định đầu tư.

2.4 Các yếu tố thúc đẩy sự quan tâm đến ESG

Sự quan tâm đến yếu tố này gia tăng mạnh mẽ trong những năm gần đây dưới tác động của nhiều yếu tố khác nhau. Có thể kể đến:

• Gia tăng nhận thức về biến đổi khí hậu và các vấn đề môi trường: Các thảm họa thiên nhiên ngày càng gia tăng, cùng với sự gia tăng hiểu biết về tác động tiêu cực của hoạt động kinh doanh lên môi trường.
• Áp lực từ các bên liên quan: Khách hàng, nhà đầu tư, nhân viên và cộng đồng đều yêu cầu các doanh nghiệp phải có trách nhiệm xã hội cao hơn.
• Cải thiện quy định và khung pháp lý: Chính phủ và các tổ chức quốc tế đã ban hành nhiều quy định nhằm thúc đẩy doanh nghiệp tích hợp E-S-G vào hoạt động của họ.

3. Các yếu tố chính trong chiến lược ESG

Để xây dựng một chiến lược ESG hiệu quả, doanh nghiệp cần tập trung & đảm bảo ba yếu tố chính: Môi trường (E), Xã hội (S) và Quản trị (G). Mỗi yếu tố này đều đóng vai trò quan trọng trong việc xác định hướng đi và những quyết định chiến lược của doanh nghiệp.

3.1 Môi trường (Environment)

Yếu tố môi trường là một trong những tiêu chí được đề cập đầu tiên trong chiến lược. Doanh nghiệp cần phải xem xét các tác động của hoạt động sản xuất và kinh doanh đến môi trường tự nhiên và có những biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực.

Một trong những bước đầu tiên trong việc xây dựng chiến lược ESG là đánh giá tình trạng hiện tại của doanh nghiệp liên quan đến môi trường. Tuỳ hoạt động của từng doanh nghiệp mà điều này bao gồm các tiêu chí khác nhau, ví dụ như việc xác định mức độ tiêu thụ năng lượng, nước, lượng rác thải phát sinh và khí thải carbon. Tựu chung, doanh nghiệp nên lưu tâm 4 tiêu chí chính gồm: (1) Khí hậu, (2) Ô nhiễm, (3) Rác thải và (4) Sử dụng tài nguyên. Trong đó có thể kể đến:

(Nguồn: Báo cáo Mức độ sẵn sàng thực hành ESG tại Việt Nam năm 2022, PwC)

Doanh nghiệp cần theo dõi và báo cáo những thông số này một cách thường xuyên để đánh giá hiệu quả các biện pháp đã thực hiện.

3.2 Xã hội (Social)

Xã hội là yếu tố thứ hai trong chiến lược, liên quan đến cách mà doanh nghiệp tương tác và đối xử với các bên liên quan như nhân viên, khách hàng và cộng đồng. Một chiến lược xã hội hiệu quả không chỉ giúp cải thiện hình ảnh của doanh nghiệp mà còn thúc đẩy sự hài lòng và gắn bó của nhân viên.

Doanh nghiệp nên lưu tâm 3 tiêu chí chính gồm: (1) Người lao động, (2) Khách hàng, và (3) Mô hình kinh doanh. Trong đó:

(Nguồn: Báo cáo Mức độ sẵn sàng thực hành ESG tại Việt Nam năm 2022, PwC)

Doanh nghiệp nên chủ động xây dựng các chương trình đào tạo và phúc lợi cho nhân viên, đảm bảo an toàn lao động và điều kiện làm việc tốt nhất. Ngoài ra, việc tham gia các hoạt động cộng đồng và hỗ trợ phát triển xã hội cũng là những cách hiệu quả để nâng cao trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần lắng nghe và đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách tích cực. Việc cung cấp sản phẩm và dịch vụ chất lượng sẽ tạo ra sự trung thành từ phía khách hàng, giúp doanh nghiệp tăng trưởng bền vững.

3.3 Quản trị (Governance)

Quản trị là yếu tố cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng trong chiến lược. Quản trị tốt không chỉ bảo đảm rằng doanh nghiệp hoạt động minh bạch và công bằng mà còn có tác động tích cực đến hình ảnh và uy tín của doanh nghiệp.

Doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống quản lý chặt chẽ, đảm bảo rằng mọi quyết định được đưa ra dựa trên đạo đức và tuân thủ pháp luật. Việc thiết lập một bộ phận độc lập để giám sát các hoạt động và quyết định quan trọng cũng là một phương pháp hữu hiệu nhằm nâng cao tính minh bạch.

Doanh nghiệp nên lưu tâm 4 tiêu chí chính gồm: (1) Thông lệ kinh doanh, (2) Công khai và minh bạch, và (3) Năng lực lãnh đạo. Trong đó:

(Nguồn: Báo cáo Mức độ sẵn sàng thực hành ESG tại Việt Nam năm 2022, PwC)

Ngoài ra, doanh nghiệp cũng cần chú trọng đến việc công bố thông tin một cách rõ ràng và đầy đủ, giúp cổ đông và các bên liên quan nắm bắt được tình hình hoạt động của doanh nghiệp. Một hệ thống quản trị tốt sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng vượt qua khó khăn và thách thức trong quá trình phát triển.

4. Thách thức trong việc xây dựng chiến lược ESG

Mặc dù việc xây dựng chiến lược ESG cho doanh nghiệp mang lại nhiều lợi ích, nhưng doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức trong quá trình thực hiện.

Khi xây dựng chiến lược ESG, các thách thức mà doanh nghiệp thường phải đối mặt bao gồm:

4.1 Chi phí đầu tư ban đầu cao

Thực hiện các tiêu chuẩn E, S, G có thể đòi hỏi chi phí lớn, đặc biệt trong việc cải thiện cơ sở hạ tầng, công nghệ và đào tạo nhân viên để đảm bảo các tiêu chuẩn về phát thải, quản lý rác thải, và minh bạch trong quản trị

4.2 Thiếu dữ liệu và công cụ đo lường

Việc thu thập và đánh giá dữ liệu liên quan đến 3 khía cạnh môi trường, xã hội và quản trị đòi hỏi hệ thống quản lý phức tạp và các chỉ số đo lường cụ thể. Doanh  nghiệp có thể gặp khó khăn khi tìm kiếm dữ liệu đáng tin cậy hoặc công cụ phân tích phù hợp, dẫn đến việc không thể đưa ra các đánh giá chính xác về hiệu quả của ESG.

4.3 Sự phức tạp trong việc tuân thủ quy định pháp luật

Các quy định liên quan đến các yếu tố này đang ngày càng chặt chẽ và có xu hướng thay đổi, đổi mới nhanh chóng. Doanh nghiệp cần đầu tư thời gian và nguồn lực để theo dõi và điều chỉnh chiến lược theo các quy định cho phù hợp, điều này có thể gây áp lực lên nguồn nhân lực của doanh nghiệp vì mức độ không chuyên trong cập nhật, hiểu biết và phân tích pháp luật. Lúc này, luật sư là một lựa chọn phù hợp và đáng giá đồng hành cùng doanh nghiệp.

4.4 Khó khăn trong việc thay đổi văn hoá và thói quen doanh nghiệp

Chiến lược này đòi hỏi sự cam kết từ toàn bộ tổ chức, bao gồm lãnh đạo và nhân viên. Đối mặt với các rào cản văn hoá, thay đổi tư duy và thói quen làm việc để tích hợp chiến lược vào mọi khía cạnh của hoạt động sẽ là một trong những thách thức lớn nhất, đòi hỏi lãnh đạo mạnh mẽ và truyền thông, đào tạo nội bộ hiệu quả.

Lúc này, luật sư đào tạo sẽ là một sự lựa chọn chính xác giúp rút ngắn con đường của doanh nghiệp, ngoài đào tạo pháp lý, luật sư còn hỗ trợ ban lãnh đạo đào tạo chuyên sâu về các khía cạnh E, S, G, đồng thời giúp doanh nghiệp theo dõi, đánh giá một cách khách quan nhất hiệu quả và mức độ cải thiện.

4.5 Cân bằng giữa lợi ích ngắn hạn và bền vững dài hạn

Chiến lược thường mang lại hiệu quả lâu dài nhưng có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận ngắn hạn. Đây là một rào cản lớn với các doanh nghiệp chịu áp lực tài chính haocjw yêu cầu báo cáo kết quả lợi nhuận trong thời gian ngắn hạn. Hơn cả, hầu hết doanh nghiệp lớn nhỏ đều gặp khó khăn trong công tác cân bằng ngắn hạn và phải chịu "thiệt thòi" trước khi "hái quả ngọt".  

4.6 Hiện tượng Greenwashing

Một hiện tượng thường bị lên án là Greenwashing - hay còn được biết dưới dạng hành vi quảng cáo sai lệch hoặc phóng đại cam kết, thành tựu mà doanh nghiệp đạt được gây ra những hiểu nhầm, thông tin gian dối cho nhà đầu tư, khách hàng và các bên liên quan khác.

Việc xây dựng chiến lược thành công cần có một cách tiếp cận tổng thể, từ lập kế hoạch, triển khai, đến liên tục cải tiến. Một chiiến lược vững chắc giúp doanh nghiệp không chỉ vượt qua các thách thức ngắn hạn mà còn tạo ra giá trị bền vững dài hạn cho cộng đồng và môi trường. 

5. Đặt hẹn với Luật sư Đỗ Thị Diệu Linh

Nếu bạn đang gặp khó khăn pháp lý, hãy nhanh chóng đặt lịch hẹn với Luật sư Đỗ Thị Diệu Linh thông qua kênh phương tiện sau đây, một dịch vụ pháp lý tốt đang chờ đợi bạn:

Điện thoại | Zalo: 0968 797 291 

Email: dtdlinh511@gmail.com

Facebook: Ls Đỗ Thị Diệu Linh

Linked In: Luật sư Đỗ Thị Diệu Linh

Youtube: Luật sư Đỗ Thị Diệu Linh

Kết luận

Việc xây dựng và áp dụng chiến lược ESG là một quá trình không hề đơn giản, nhưng nếu được thực hiện đúng cách, nó sẽ mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp. Từ việc tối ưu hóa chi phí đến việc nâng cao uy tín và giá trị thương hiệu, áp dụng chiến lược này là một lựa chọn thông minh cho các doanh nghiệp tại Việt Nam trong bối cảnh hiện nay.

Doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật kiến thức và theo dõi các xu hướng mới trong lĩnh vực ESG để có thể điều chỉnh chiến lược của mình cho phù hợp. Bằng cách này, doanh nghiệp sẽ không chỉ đáp ứng các yêu cầu của thị trường mà còn tạo ra giá trị bền vững cho tương lai.